:इलाम नगरपालिका–४ ले कृषि योग्य जमिन बाँझो पार्ने प्रवृत्ति रोक्न किसानहरूलाई सक्रिय बनाउने पहल सुरु गरेको छ। वडा अधिकारीहरूले यहाँका ९०% भन्दा बढी नागरिक कृषि र पशुपालनमा निर्भर रहेको बताउँदै, “जमिन उपयोग नगर्नाले दिगो आय स्रोत घट्दै गएको छ,” भनेर चेतावनी दिएका छन्।
मौसमको अवसर र स्थानीय पहल
वडाध्यक्ष नुतनदेव दुलालले वर्षाको समयमा जमिन भिजेको अवस्थालाई उपयुक्त मान्दै तरकारी, अन्नबाली र नगदे बाली खेती गर्न किसानहरूलाई आग्रह गरेका छन्। उनले भने, “हामीले मौसमअनुसार बीउ, फलफूलका विरुवा निःशुल्क वितरण गरिरहेका छौं। साथै, कृषि अनुदान र सहकारी कार्यक्रमहरू पनि विस्तार गरिएको छ।”
जिल्लाभरि कृषि यन्त्रीकरण
बढ्दो श्रम अभाव र परम्परागत खेतीका चुनौतीहरूलाई सम्बोधन गर्न नगरपालिका र गाउँपालिकाहरूले किसानहरूलाई आधुनिक कृषि उपकरणहरू उपलब्ध गराइरहेका छन्:
- सूर्योदय नगरपालिका: चिया टिप्ने मेशिन, च्यापकटर, हाते ट्याक्टर।
- रोङ गाउँपालिका: धान रोप्ने मेशिन, मौरी पालनका लागि विशेष घार।
- माङ्सेबुङ गाउँपालिका: दुर्गम क्षेत्रका किसानहरूका लागि हाते ट्याक्टर (लागत साझेदारीमा)।
- माई, देउमाई र इलाम नगरपालिका: खोर्सानी, गोलभेडा खेतीका लागि प्लास्टिक टनेल र अन्य सहुलियत।
किन महत्त्वपूर्ण?
माङ्सेबुङका अध्यक्ष हेमन्त राईले बताए अनुसार, “युवाहरू शहरतिर पलायन भएपछि जोत्ने मानिस नभएर जमिन बाँझो हुँदै थियो। यन्त्रले यसलाई समाधान गर्छ।” यसले न केवल उत्पादन बढाउँदछ, तर पलायन रोक्न पनि मद्दत गर्छ।
भविष्यका योजना
नगरपालिकाहरूले अब कृषि प्रशिक्षण, बजारीकरण र फसल बीमा जस्ता कार्यक्रमहरू पनि थप्न लागेका छन्। उद्देश्य स्पष्ट छ—“किसानलाई लाभान्वित बनाउँदै, बाँझो जमिनको इतिहास अन्त्य गर्नु।”
