अमरताको खोज: प्राचीन आकांक्षादेखि आधुनिक प्रविधि सम्म
अमरताको अवधारणा मानव सभ्यताको उदयसँगै जोडिएको छ। वैदिक काल र पौराणिक ग्रन्थहरूमा ऋषिमुनिहरूले तपस्याद्वारा अमरत्व प्राप्त गर्ने प्रयासको उल्लेख पाइन्छ। त्यसबेला यसलाई ईश्वरीय वरदान मानिन्थ्यो। वैज्ञानिक प्रगतिको साथै मानिसले यस “दैवीय अवस्था” प्राप्त गर्न प्राविधिक उपाय खोज्न थाले।
हामी अहिले यस्तो युगमा बसिरहेका छौं जहाँ प्रविधिले अमरतालाई काल्पनिक विषयबाट सम्भावित वास्तविकतामा परिणत गर्ने प्रयास गरिरहेको छ। यस क्षेत्रका अग्रणी विचारकहरू मध्ये डा. इयान पियर्सन पनि एक हुन्। उनले भविष्यको यो दृश्य कोरेका छन्: मानिसले आफ्नो मस्तिष्कको सामग्री (व्यक्तित्व, सम्झना, चेतना) कम्प्युटर वा रोबोटिक शरीरमा स्थानान्तरण गरेर शारीरिक मृत्युपछि पनि “डिजिटल अस्तित्व” मा बाँच्न सक्नेछन्। यस प्रक्रियालाई “माइन्ड अपलोडिङ” भनिन्छ।
डा. पियर्सनका अनुमान अनुसार:
-
सन् २०५० सम्म: यो प्रविधि विकसित हुनेछ, तर सुरुमा धनी व्यक्तिहरूमा सीमित हुनेछ।
-
सन् २०६० सम्म: यसको पहुँच मध्यम वर्गसम्म पनि पुग्नेछ।
-
जैवप्रविधि र जीन सम्पादन को माध्यमले बुढ्यौलीलाई नियन्त्रण गर्न सकिने उनी विश्वस्त छन्।
यसको प्राविधिक आधार मस्तिष्क-कम्प्युटर इन्टरफेस (BCI) जस्ता उपकरण हुन्, जसले मेमोरी र संज्ञानात्मक प्रक्रियाहरूलाई डिजिटल रूपमा रेकर्ड र स्थानान्तरण गर्न सक्छ। मूल विश्वास यो हो: यदि मस्तिष्कको डाटा पूर्ण रूपमा सुरक्षित र सक्रिय राख्न सकियो भने, व्यक्तिको चेतना शरीर नभए पनि प्राविधिक रूपमा “अमर” हुन सक्छ।
डा. पियर्सनको भविष्यवाणी अन्य विशेषज्ञहरूको विचारसँग मेल खान्छ। रे कुर्जवेल (गुगलका पूर्व इन्जिनियर र प्रख्यात भविष्यवादी) ले पनि समयरेखा प्रस्ताव गरेका छन्:
-
सन् २०२९: कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) ले मानव मस्तिष्कको जटिलताको बराबरी गर्नेछ।
-
सन् २०३०: मानव मस्तिष्क सिधै क्लाउड स्टोरेजसँग जोडिन सक्नेछ।
-
सन् २०४५: मानिस “साइबोर्ग” (आधा मानव-आधा मेसिन) मा परिणत हुनेछन्।
कुर्जवेलका केही पूर्ववर्ती भविष्यवाणीहरू (जस्तै शतरंजमा कम्प्युटरको विजय र स्मार्टफोनको प्रभाव) सत्य साबित भइसकेका छन्। उनी मान्छन् कि मानव र मेसिनको पूर्ण अभिसरण तब हुनेछ जब हामी हाम्रो चेतनालाई डिजिटल रूपमा संरक्षित गर्न सक्षम हुनेछौं।
